همه ما در زندگي روزمره آداب و رسومي داريم كه با انجام آنها مي كوشيم كيفيت بهتري به زندگي خود بدهيم.بعنوان مثال به ديگران سلام مي كنيم،قبل از غذا دستانمان را مي شوئيم و بعد از صرف هر وعده غذا ظرفها را مي شوئيم، جاي كارد و قاشق و چنگال را مي دانيم،خانه را تميز مي كنيم،براي حفظ پاكيزگي از دستمال ،حوله،جارو و و سايل ديگر استفاده مي كنيم،براي هدايت آب باران و برف از پشت بام به پائين از شيرواني و ناودان يهره مي گيريم و خانه را تهويه و از بروز انواع پوسيدگي در اشياء جلوگيري مي كنيم.
شستن ظروف بلافاصله پس از صرف غذا و تميز كردن اشياء به مجرد كثيف شدن آنها،كاري آسان است ولي اگر آنها را بدون شسته شدن به حال خود رها كنيم،با خشك شدن و سخت شدن آلودگيهاي موجودبر روي آنها ديگر پاكيزه كردنشان كار ساده اي نخواهد بود.
ما بايد رعايت اين گونه عادات نيكو را به محل كار خود نيز انتقال دهيم. S 5 در حقيقت مجموعه اصولي است كه با رعايت آنها مي توانيم كارهاي خود را با بهترين بازدهي انجام دهيم. S 5 بهبود و اصلاح وضعيت نگهداري از اشياست بطوريكه مجبور نباشيم براي دسترسي به آنها وقت زيادي صرف كنيم،درست مانند دانستن جاي قاشق و چنگال بهنگام نياز. براي توليدكنندگان،كارخانه سرمايه اي محسوب مي شود و اين سرمايه بايد بنحوي باشد كه توليد كننده از داشتن آن به خود ببالد.به اين معني كه نه تنها محصول نهايي بايد از كيفيت بالا و قيمتي پائين برخوردار باشد،بلكه در فرآيند توليد محصول يعني در كارخانه نيز بايد از برجسته ترين مديريت و تكنولوژي بهره گرفت.
اگر ما به يك كارخانه توليد مواد غذايي برويم كه داراي محيطي كثيف باشد و يا گذارمان به كارخانه اي بيفتد كه ابزار دقيق مي سازد،اما كف كارخانه كثيف و براده هاي فلزات با روغنهاي ريخته شده بر كف كارخانه آميخته باشد،ديگر ظاهر محصول نهايي ،ظاهر كاركنان و چربزباني عامل فروش هم نخواهد توانست ما را به بستن قرارداد براي خريد محصول كارخانه ترغيب كند. كارخانه واقعيتي انكار ناپذير است كه در قضاوت خود بيشتر به آن اهميت مي دهيم تا به وضعيت محصول نهايي. S 5 نيز با اعتقاد بر اين واقعيت عمل مي كند كه “ تاثير اعمال بيشتر از گفتار است ” ، موثرترين راه براي انجام امور، توصيف وضعيت نهايي و مطلوب آنها نيست بلكه به جاي اينكار بايد به واقعيتها نظر انداخت و تغييرات را عملا در سطح كارخانه پديد آورد.
عبارت 5S از ابتداي 5 كلمه ژاپني Seiri (ساماندهي )،Seiton ( نظم و ترتيب )،Seiso ( پاكيزگي ) ، Seiketsu (استاندارد سازي) و Shitsuke (انضباط ) گرفته شده است.
ساماندهي : به معناي تشخيص ضروري از غير ضروري و اتخاذ تصميمات قاطع براي رهايي از غير ضروريهاست.
ساماندهي كاري بسيار دشوارتر از قراردادن اشياء در كناري است. بعنوان مثال، هر كسي قادر است اتاقي بهم ريخته يا ميزي آشفته را مرتب كند، اما تنها صاحب آن است كه مي تواند با ايجاد نظمي مطلوب و مناسب ، همه چيز را در جاي درست خود قرار دهد.
انجام خانه تكانيهاي گسترده و دور ريختن اشياي زائد و بي مصرف، اهميت بسياري دارد، زيرا تنها پس از اينكار ، مي توان مشكلات موجود را ريشه يابي و علل آنها را كشف كردو بدين ترتيب سرچشمه مشكلات را از ميان برداشت.اينكار مهمترين بخش از فعاليتهاي 5S است.
نظم و ترتيب : به معناي قراردادن اشياء در مكانهاي مناسب به منظور دستيابي سريع و آسان به آنها با حفظ كيفيت و رعايت ايمني در كار است.
اصل نظم و ترتيب در تمامي جنبه هاي زندگي ما كاربرد دارد.اصل نظم و ترتيب را مي توان در نظان برگه هاي راهنماي كتاب در كتابخانه ها، در پاركينگهاي مرتفع شهرهاي بزرگ، در نحوه پركردن كمدهاي لباس و كابينتهاي آشپزخانه و حتي در چگونگي قرار دادن پول در كيف پولمان مشاهده نمود.
هدف نهايي فرآيند نظم دهي ، در اختيار داشتن شي مورد نياز ، در زمان و مكان مورد نياز و به مقدار مورد نياز است.كليد دستيابي به اين هدف، پرسيدن پنج “ چ ” و يك “ ك ” ( چه چيز ، چه وقت ،چرا ، چه كسي ، چه مقدار و كجا ) در مورد هر يك از اشياست.
پاكيزه سازي: به معناي دور ريختن زوايد و پاكيزه كردن اشياء از آلودگيها و مواد خارجي است.
پاكيزه سازي تنها تميز كردن محل كار و لوازم موجود در آن نيست.پاكيزه سازي امكان انجام بازرسي و بازبيني را نيز فراهم مي كند.اگر پاكيزه سازي به درستي انجام شود، همه چيز به دقت مورد بازبيني وكنترل قرار مي گيرد و بهمين دليل مي گوئيم كه پاكيزه سازي مستلزم بازبيني ، و بعبارت ديگر همان بازبيني است.
برخي از لوازم،تجهيزات و مكانها لزوما بايد بسيار پاكيزه و عاري از هر نوع آلودگي نگهداري شوند. بنابراين لازم است كه آنها را دقيقا شناسايي كنيم.در المپيك توكيو، افراد تيم واليبال بانوان ژاپن، دستمالهايي به كمر بسته بودند كه با آنها هر از چند گاه ، عرق از پيشانيهايشان مي زدودند، زيرا آنها بخوبي مي دانستند كه چكيدن قطرات عرق بر روي زمين مي تواند عاملي بالقوه براي سرخوردن و از دست دادن امتياز و چه بسا شكست در بازيها باشد.
بنابراين،پاكيزه سازي جوهر 5S بشمار مي آيد.
استاندارد سازي: عبارت از استمرار و اصلاح دائمي ساماندهي،نظم و ترتيب و پاكيزه سازي است.
پس از انجام فعاليتهاي ساماندهي ،نظم و ترتيب و پاكيزه سازي ، براي حفظ و نگهداري وضعيت بوجود آمده ، بايستي قواعد و شيوه هاي عملكرد را بصورتي يكسان و هماهنگ درآورد. (يعني آنرا استاندارد نمود)
انجام فعاليتهاي 5S براي يكبار بسيار آسان است، اما هنگامي كه نوبت به استمرار و تكرار آنها مي رسد، كار بسيار دشوار مي شود.با اين وجود استمرار تنها راه چاره در برابر پسروي و برگشتن به جاي اول است.
با استفاده از روش مديريت ديداري ( كه بعدا توضيح داده خواهد شد) هر كس فورا مي تواند وجود مشكلات و موارد غير عادي را تشخيص دهد و در نتيجه مي توان همه چيز را در وضعيتي مطلوب نگهداشت.
انضباط: از ديدگاه 5S. به معناي ايجاد توانايي هاي لازم براي انجام امور به شيوه مطلوب و مورد نظر است ونكته اصلي در اينجا، شكل دهي و ايجاد عادات صحيح به جاي عادات نادرست است.اينكار بايد از طريق آموزش شيوه هاي درست انجام كار به افراد و تمرين دادن آنها در اين زمينه انجام گيرد.اين تمرينات از طريق وضع مقررات و پيروي از آنها صورت مي گيرد.
در زبان ژاپني ، واژه “ شيتسوكه ”در اصل به معناي اولين دوخت يك كيمونو است كه اصلاحات بعدي براي رسيدن به كيمونوي نهايي بر روي آن انجام مي شود،چيزي شبيه كار اوليه خياط قبل از پرو يك لباس .بنابراين انضباط، پايه و اساس تمدن،عاملي براي جريان بهتر و سريعتر امور زندگي و حداقل پيش نياز براي حيات و كاركرد صحيح جامعه است.
چه در مورد عمليات اضطراري و چه در مورد مراحل استاندارد كار، لازم است كه افراد همواره تمامي مراحل را دقيقا انجام دهند.در اين ميان جايي براي “ ميان برزدن “ نيست و افراد نبايد نگران آن باشند كه چون تازه واردان بنظر آيند.اجراي دقيق و كامل مقررات، امري الزامي است.
نظرات شما عزیزان:
|
منوی اصلی
آمار
وب سایت:
نویسنده: 
